Idealistyczny socjalizm, anarchia,
rewolucja seksualna i wolna miłość, naturyzm, wegetarianizm, zdrowy tryb życia,
okultyzm, mistycyzm, swoboda stroju, chodzenie boso, kult słońca jako leku na
choroby ciała i duszy. Powody dla których powstało Monte Verita były bardzo różne.
25-letni Belg, Henry Oedenkoven, syn przemysłowca z Antwerpii szukał
sposobu na powstrzymanie nieuleczalnej wówczas choroby - syfilisu - której
nabawił się w efekcie inicjacji seksualnej w domu publicznym, zgodnie z
ówczesnym zwyczajem sfinansowanej przez ojca. Leczenie przez życie bliżej
natury, bez udogodnień cywilizacyjnych, z odrzuceniem wszelkich społecznych
ograniczeń. Miała to być forma "opieki zdrowotnej", gdzie
ludzie mogą spędzić trochę czasu z dala od cywilizacji, aby odzyskać
zdrowie i być w stanie wrócić do normalnego życia.
Ida Hofmann - pianistka, córka
baronowej von Hofmann z Transylwani i właściciela kopalń węgla na
Węgrzech, która otrzymała tradycyjne, bardzo restrykcyjne wychowanie,
miała nieco inne oczekiwania. Szukała swobody i wolności, owładnięta ideą
odnowy społecznej, ideami feministycznymi, dążyła do stworzenia wzorca nowego
typu życia. Spotkali się w 1899 r., zaiskrzyło,
cele choć nieco odmienne lecz równoległe, mogły być realizowane wspólnie.
Dysponowali finansami, więc w 1900 r., wraz z przyjaciółmi: braćmi
Gustavem i Carlem Gräserem, Lotte Hattemer - córką pruskiego urzędnika i
siostrą Idy - Jenny Hofmann, kupili górę Monte Verita nad Jeziorem Maggiore w Asconie
i powołali kolonię, przypominająca późniejsze komuny "dzieci
kwiatów". Wspólnota oparta na ideach socjalistycznych, swoboda i wolność, duch
współpracy, wspólna uprawa ziemi, mieszkanie w skromnych drewnianych domach,
całkowita dowolność stroju, rozwijanie sztuki poprzez działania
parateatralne jednoczące wszystkie dziedziny sztuk, w tym taniec artystyczny,
stosowanie helioterapii i wegetarianizmu, naturyzm. Mieszkańcy Ascony nazywali
ich nagimi tancerzami.
.
Kolonia Monte Verita składała się z 15 drewnianych domów i sanatorium - domu głównego, gdzie mieszkali Ida i Henry. Tu mieściła się czytelnia i pokoje do wynajęcia. Bez ogrzewania, z bardzo prostym sprzętem. Cykl leczniczy dla gości trwał 30 dni - koszt 100 franków. Leczenie polegało na zabiegach bez leków i jakichkolwiek zabiegów chirurgicznych, w oparciu o dietę wegetariańską i działania fizyczne: praca na roli, wspinaczka, wioślarstwo. Obowiązywała bardzo restrykcyjna dieta wegetariańska: wyłącznie surowe owoce i warzywa. Później, w celu zwiększenia frekwencji kuracjuszy, nieco zreformowana: można było pić mleko i jeść masło, nawet sporadycznie - mięso. Po 10 latach wprowadzono centralne ogrzewanie oraz zatrudniono lekarzy do opieki zdrowotnej. Strój też był wyrazem swobody i wolności. Ida wprowadziła całkowitą dowolność , która przerodziła się w totalną, jak na owe czasy, rewolucję - zero gorsetów dla pań. Uczestnicy kolonii z reguły ubierali się w luźne szaty, chodzili boso lub w sandałach.
Ida Hofmann - ideolog wspólnoty - napisała ksiązkę, w której wyraziście sformułowała poglądy feministyczne, na temat rodziny: równość kobiet wobec prawa i w stosunkach rodzinnych, traktowanie dzieci jako jednostki wolne i niezależne od urodzenia. Matka miała obowiązek opieki nad dzieckiem do uzyskania przez nie samodzielności lecz również mogła ten obowiązek przekazać komuś innemu. Filozofia komuny opierała się na położeniu nacisku na indywidualność i wybór drogi życia zgodnej z naturą, aktywnej fizycznie, przez co zapewniającej sobie zdrowie fizyczne i psychiczne. Obowiązywała swoboda wyrażania myśli i całkowita wolność słowa. W swoim środowisku zreformowali nawet otrografię języka niemieckiego, rezygnując z wielkich liter i znacznie ją upraszczając. 
Istotną częścia kulury wspólnoty był taniec rozumiany jako swobodne wyrażanie emocji poprzez ruchy ciała. Działał tam Rudolf von Laban - początkowo malarz i gimnastyk, potem tancerz i teoretyk tańca, uznany za twórcę nowoczesnej choreografii. Doświadczenia z pierwszej szkoły tańca, którą założył w Monte Verita, wykorzystywał później w kolejno zakładanych szkołach oraz w badaniach teoretycznych.
Jego uczennica, Mary Wigmann (fotka obok) pisała: "tańczylismy z muzyką lub bez. Tańczylismy w rytm poezji a czasem Rudolf podrzucał słowa, krótkie wiersze, które mieliśmy wyrazić. Nawet jeśli te eksperymenty odbiegały od formy tanecznej, mogliśmy wejść głębiej w nasze dusze i stany emocjonalne".
Tańcem cieszyli się wszyscy mieszkańcy kolonii. Uwolnienie ekspresji ciała tancerza, współdziałanie z przestrzenią, muzyką, plastyką oraz pozostałymi uczestnikami i widzami dało początek ekspermenom teatralnym, realizowanym również w innych koloniach. Mieszkancy cieszyli się światłem, słońcem i nagością. Na fotce obok poranne powitanie słóńca. Nago pracowali w ogrodzie, zażywali wypoczynku, tańczyli - zawsze oddzielnie kobiety i mężczyźni. Niemniej uprawiali wolną miłość. Rudolf Laban mieszkał z trzema kobietami, z każdą miał dzieci. Otto Gross prowadził doświadczenia seksualne, cokolwiek to znaczy, często korzystając z narkotyków. Lecz to nie było oficjalne. Otto Gross był psychiatrą. liberałem, głosił przeżytek monogamii i instytucji małżeństwa oraz swobodę obyczajów. Plotki o jego sposobie życia spowodowały uznanie Monte Verita za miejsce niemoralne.
Guru osady był charyzmatyczny
Gustav Grässer, uważany za proroka. Rzeźbiarz, poeta, ideolog nonkorformizmu,
pacyfizmu, życia w naturze. Idee przejął od Diefenbacha, w Monachium założył
własną grupę, po czym w 1899 r. rozpoczął wędrówkę po Europie
"szukając dialogu" z filozofami, reformatorami, artystami,
buntownikami, po drodze sprzedając swoje wiersze i teksty. Spotykał się z Rudolfem
Steinerem, Gustavem Landauerem, Hermannem Hessem, Gerhartem Hauptmannem i
innymi. Jego uczniem był brat Isadory Duncan, Raymond. Wypracowane idee zaczął
realizować w Monte Verita, którego był współzałożycielem. Mieszkał z żoną i
siedmiorgiem dzieci, sprzedawał swoją wiedzę na temat przyrody, życia i prawdy
za jedzenie. Dzikus, typ kaznodzieji, w 1909 r, opuścił Monte Verita z
powodów ideologicznych, kontynuując wędrówki po świecie. W czasie 1 wojny
spędził kilka miesięcy w szpitalu pychiatrycznym, po czym kontynuował swoje podróże i nauki. Nazywany Gandhim Zachodu. 
Jego brat - Karl Grässer węgierski porucznik, był zwolennikiem prostego życia. Osobiście wprowadzał w życie to co uznawał za słuszne. Żył skromnie, z tego co sam wyprodukował, sam robił sprzęty począwszy od łóżka i stołu po łyżkę i widelec, ubierał sie w stroje z surowej wełny. Uważał, że człowiek sam może zrobić wszystko co jest mu potrzebne. Nie używał pieniędzy próbując działać na zasadzie wymiany towarowej. Z Jenny Hofmann, obdarzoną pięknym głosem, żył w wolnym związku. Wielce szanowany za konsekwencję we wdrażaniu swoich idei ale też bohater wielu dowciów i opowieści o zabawnych sytuacjach wynikłych z jego nieprzystosowania do reguł zewnętrznego życia.
Kolejnym mieszkańcem był włosko-szwajcarski malarz Filippo Franzoni, który w 1904 r, stracił wzrok.
Pojawiali się też inni. Idee Monte Verita miały wpływ na ukształtowanie poglądów Hermanna Hessego, który uważnie kolonię obserwował. Prozaik, poeta i eseista, malarz i rysownik, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1946 r. Autor powieści nawiązujących do filozofii buddyjskiej, psychoanalizy, pokazujący konflikt z tradycyjnym spółeczeństwem i poszukiwanie wewnętrznej harmonii. ("Wilk stepowy", "Siddhartha").
Kolejna postać, która przewinęła się przez osadę to niemiecka pisarka, malarka, tłumaczka, feministka i barwna postać monachijskiej bohemy, Fanny von Reventlow - bohaterka kilku skandali. Naturystka Fanny na zdjęciu poniżej.
Początkowo Monte Verita utrzymywali rodzice Henry'ego. Później, by zwiększyć frekwencję chętnych do korzystania z tego niekonwencjonalnego sposobu leczenia, właściciele gminy rozluźnili nieco restrykcyjne reguły życia. Mimo to kolonia rozpadła się w 1920 r. Ida Hofmann wyjechała do Hiszpanii, potem Brazylii by tam zakładać inne, podobne osady. Wcześniej odeszli bracia Grässer - z powodu niezgodności ideologicznych. Kilka lat później trzech malarzy ekspresjonistów usiłowało odtworzyć Monte Verita, zrezygnowali jednak po dwóch latach. W 1926 kupił górę bankier Eduard van der Heyt, zbudował hotel w stylu Bauhausu i uruchomił luksusową klinikę leczącą sposobami naturalnymi, dietą wegetariańską i helioterapią.
Liberalizm, głoszenie powrotu do tradycyjnych form życia, próba przywrócenia naturalnego środowiska człowieka, podkreślanie wartości ludzkiej egzystencji, znacząca rola kultury i sztuki dla budowania poczucia jedności, spowodowały, że Monte Monte Verita odegrało znaczący wpływ na kształtowanie się europejskiej awangardy.
Ale, że wielkie prawdy ujawniają się na szczytach gór, Monte Verita udowodniło, że- ludzie marzą o wspólnocie lecz jej realizcja jest utopią.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz