poświątecznie

Tak sobie myślę, że niedobrze jest. Coraz częściej łapię się na tym, że wielu rzeczy nie pamiętam, rzeczy, które wydają się ważne dla moich bliskich. Opowiadają coś, w czym ewidentnie uczestniczyłam aktywnie a ja nawet okoliczności przypomnieć sobie nie potrafię, o swoim udziale w zdarzeniu nie wspomnę. Zainteresowanie tracę dla życia czy raczej straszny defekt umysłu mnie czeka na stare lata ? Tfu !!! Na psa urok !!! To jest coś czego nie umiałabym znieść - utrata pamięci. Święta się kończą, przeżyłam je bardzo przyjemnie i nie męcząco. Poszalałam kulinarnie jak nigdy ale nawet się nie zmęczyłam. Teraz choinka światełkami błyska, bakalie i ciasta na stole kuszą, goście wypoczywać  do swoich domów poszli a my domowo czytamy sobie niespiesznie. Bo pod choinką w większości książki się znalazły.
Ksiądz nas dzisiaj z kolędą nawiedził. Wcześnie, niedługo pewnie przed świętami chodzić zacznie. Wkurzyłam się  z powodu rozmowy, po obowiązkach duszpasterskich prowadzonej. Czy kapłan nie powinien wiernych na duchu podtrzymywać, o Bogu nowinę głosić ? Tymczasem, gdy tylko usiadł....
- No to zaraz koniec świata mamy, w nowy rok z nim wejdziemy..
- Jak to, nie wiem o czymś ? kometa jakaś czy przepowiednia ? - usiłowałam żartować pomna poprzedniorocznej pogawędki politycznej.
- a po co przepowiednia, wystarczy popatrzeć na to co się dzieje.
- wie ksiądz, mnie się widzi, że nie gorzej niż zwykle jest.
- ależ gorzej, znacznie gorzej,  wszystko na początku roku padnie, znowu spadniemy na dupę, twardą ją trzeba mieć.( w ustach księdza takie słowo ??? )
I w tej nucie toczyliśmy rozmowę, którą usiłowałam skończyć jak najszybciej. Dowiedziałam się jeszcze, że dzieci bardziej pilnować powinnam, bo w tym dalekim Wrocławiu na pewno na złą drogę zejdą. W zeszłym roku  zjechałam go z góry na dół, gdy w czasie kolędy oznajmi z jadem w kącikach ust:
- dobrze tym, co kredytów nabrali, teraz mają konsekwencje swojej chytrości. Chcieli świat przechytrzyć.
Powiedziałam, że sama jestem skredytowana i gdyby nie ten kredyt to pewnie nadal z rodzicami bym mieszkała i dzieci za co wychować nie miała. I, że chyba ma zupełnie inną perspektywę niż inni ludzie. To się obraził.
Facet o takim podejściu kapłanem być nie powinien.

życzenia

Asiu, perełko, która tu czasem zaglądasz,
Elu, moja ty malkontentko,
Ewusiu, dzisiejsza solenizantko, zapominająca o mnie przyjaciółko moja,
Kasiu, której mi tak bardzo brakuje na co dzień,
Krystyno, którą zbyt rzadko spotykam,
Magda, przyjaciółko moja
Mirku, wiecznie pamiętający,
Tomaszu, śmiertelnie obrażony
Wojtuszeczku, daleki przyjacielu
Wszyscy, którzy tu zaglądają

Kochani, z okazji  najpiękniejszych świąt życzę Wam wszystkiego najlepszego.http://www.youtube.com/watch?v=YkMYeQO0hoQ

no i mnie poniosło.. świątecznie

We Wrocku dzisiaj byłam. Bez zapowiedzi napadłam przyjaciół - na chwilkę, bo umówiona byłam gdzie indziej. Wspólny nasz znajomy miał zawał (stres z finansami związany - życie ponad stan) więc Jacek, jak to Jacek, w panice - znajomy młodszy od niego. Potem, tradycyjnie, wysłuchałam jak to źle w kraju ( samopoczucie od lat bez zmian), że władza do d..., etc. Z ogromną ulgą spotkałam się z dzieckiem, które optymistyczne do życia podejście prezentuje. Pojeździłam, pozałatwiałam, z drugim dzieckiem się nie spotkałam, bo uświadomiłam sobie, że święta za progiem a ja w proszku. W pracy jakichś pięciu dni mi brakuje. Pomyliły mi się tygodnie, byłam pewna, że jeden więcej mi został.  Więc niemal w panice wsiadłam w auto i do domu popędziłam - nad świętami pracować. Jechałam jak uskrzydlona, z głową pełną planów: zakupy, sprzątanie, bigosu gotowanie... Skończyło się na tym, że zrobiłam mini zakupy, nastawiłam bigos i umyłam dwa okna.  Nie, nie chce mi się. 

Wczoraj wysłuchałam w tv, że przeciętny Polak wyda w tym roku na święta średnio 2 tys. zł. A skąd  przeciętny Polak tyle kasy ma ?

Mikołajowe wojsko

Oszalał mi pracownik. W sensie zdecydowanie pozytywnym - robi Mikołaje. Kilka dni temu Ania przyniosła śmiesznego Mikołaja z drewna, co zapłodniło Tereski wenę i teraz, od kilku dni mikołajowe wojsko w wolnych chwilach robi. A, że turystów zbyt wielu nie mamy -  świąteczne porządki i zakupy robią pewnie, więc coraz to nowe Mikołaje powstają i coraz to inne.

Grubaśny korpusik, pyzata buzia, przewiązana paskiem kapota z maleńkimi guziczkami, stópki w buciki z guziczkami odziane. No bomba ! Dla mnie bomba.

I to są dla mnie święta. Kruche ciasteczka obsypane cukrem razem z dzieciakami z ciasta wycinane, mak starannie kręcony, jabłka i orzechy w półmisku, łańcuchy na choinkę z kolorowej bibuły plecione lub z kolorowego papieru sklejane, zapach świąt taki jakiego żadne inne święta nie mają.

Na jakieś zakupy jechać powinnam, świąteczne ingrediencje  do ciast kupić  ale odstraszają mnie tłumy o każdej porze dnia i nachalny, jazgotliwy rejwach do kupowania, kupowania, kupowania naganiający.Może dziś w nocy pojadę.

Chcę świąt cichych, śniegiem zasypanych, takich jak dawniej.

Niedługo święta

a ja nie umiem się zabrać za jakiekolwiek sprzątanie. Wczoraj umyłam pół okna i pojechałam do Karpacza, do Teresy Kępowicz - z dawno ugadaną wizytą towarzyską. I doła lekkiego u niej dostałam. A bo... dom świeżo po remoncie,  piernik pachnący upieczony, świąteczny wystój, piękne stroiki z zielnych łodyg i perłowych guziczków indywidualnie artystyczną dłonią robione. Jako deser obiadu był pachnący cynamonem kompot z własnych gruszek, a wcześniej kawa z syropem orzechowym. Dlaczego mnie się tak nie chce ? 

Swój dom swój Teresa projektowała sama. Miał nawiązywać do lokalnych budowlanych tradycji czyli konstrukcyjnie przysłup miał być. I  jakieś jego elementy są, choć pewna nie jestem czy konstrukcyjnie, czy dekoracyjnie jeno. Ulokowany jest w samym centrum Karpacza, na początku bocznej uliczki, na krawędzi stromej skarpy - dzięki czemu od ulicy wygląda jak parterowy, od strony ogrodu - dwukondygnacyjny. Właściciele mieszkają na poddaszu i parterze - który od strony ogrodu staje się piętrem.  W przyziemiu mieszczą się pokoje gościnne, które stanowią bazę finansową do artystycznego życia. Wrzucam spokojnie zdjęcia -  dom funkcjonuje w necie jako "willa Arkadia". Centrum miasta jest od frontu, na tyłach - piękny, tarasowy ogród, schodzący do dzikiego stawu u podnóża skarpy.  Cichutko, spokojnie i krajobrazowo pięknie. 

Teresa ciągle coś remontuje. Ostatnio zmieniła kolorystykę wnętrz parteru. Pierwotne ciepłe zielenie zastąpione zostały opalową bielą, przez którą prześwitują słoje sosnowych desek ścian i sufitu -  piętro drewniane jest. Nie było to łatwe, trzeba było wyszorować do surowego drewna warstwy poprzedniej farby. Ściany to ściany, ale sufit... Parter  jest miejscem publicznym: wielka jasna kuchnia z drewnianą konstrukcją baru wydzielającego część jadalną, kuchenne wnętrzności schowane za ceglaną ścianą, mały, przelotowy korytarz  ze schodami na parter i poddasze oraz aneksem komputerowym i pracownia malarska. Wszystko dopracowane estetycznie, starannie wykończone.

Teresa ma wenę, dużo maluje, teraz włącza słowa, wiersze w przestrzeń malarską. W pracowni stoją rzędem nietknięte jeszcze krosna, pod ścianą  na wpół zaczęte obrazy, zapach farb.. Zapytała kiedyś czy w końcu o niej napiszę. Nie umiem, jeszcze muszę dojrzeć, znaleźć odpowiednie słowa, zrozumieć. Na razie zmierzyłam się z obrazami Bogusi Rogacewicz i choć powinnam być zadowolona - nie do końca jestem.  Przyjdzie czas.

настоящая зима

Wyjechałam z oprószonego śniegiem podwórka, przejechałam przez pustą wieś i puste, białe miasto, wyjechałam na pustą międzynarodową drogę nr 3, potem przez całą Szklarska Dolną (tu z duszą na ramieniu - czy podjadę, bo szosa biała a ja nie jestem pewna swoich zimówek) i, przez te 22 km, nie spotkałam ani pół człowieka, ani pół samochodu. W okolicy dawnego garnizonu "pod jeleniami" poczułam się tak jakbym oglądała świat po wybuchu jakiejś bomby n. Co też wyczynia ludzka wyobraźnia.. poczułam strach - jestem sama na całym świecie.  Przeszło mi na podjeździe pod Szklarska Dolną - ciut mnie nosiło po szosie ale wjechałam bez problemów.

Wrzucam aukcyjny  obrazek Paula Weimanna, który nijak z paniką się nie kojarzy ale z karkonoską zimą - i owszem.

Dziecko starsze przyjechało wczoraj na chwilkę z Wrocławia, w różnych swoich sprawach. Oraz moich - bo był u pani Marii Gostylli- Pachuckiej po obrazki. "Mamo, nie wierzyłem, że to ona a nie jej córka albo wnuczka nawet". Starsza pani  (91 lat) - żywiołowa i ruchliwa - potraktowała to spotkanie jako randkę z moim synem, kokietowała i uwodziła. Jak zrobić by mieć w sobie taką radość życia ?

chwila na kawę

W naszym hauptmannowym parku  śnieg iskrzy się w promieniach słońca. Ale drogi dojazdowe czarne są.  Jestem jeszcze w "nocnym transie", bo dziś w nocy skończyłam program opieki nad zabytkami dla jednej takiej niepokornej gminy, we wszelkie zabytki obfitującej i wściekam się. Przestudiowałam na nowo wszystkie możliwe ustawy, przepisy, decyzje sądów administracyjnych, etc.. Przygotowuję się do "ataku" wójta - w ramach konsultacji, który najwyraźniej uważa, że te wszystkie sugerowane  w ponz wytyczne to mój, nikomu niepotrzebny, pomysł. Jak większość wójtów i burmistrzów zresztą.  Potrzebny aczkolwiek - jak to zwykle w kraju naszym bywa - nie do końca przez władze ustawodawcze przemyślany i pełen sprzeczności. Gmina, jak większość gmin dolnośląskich, zwłaszcza na południowo- zachodnich peryferiach położonych, obfituje w zabytki. 90 % zabudowy wpisanej do gminnej ewidencji zabytków, rodzynki rejestrowe, wg nowego prawa - całe wsie włączone we wszystkie możliwe strefy ochrony konserwatorskiej, bo wszystkie o głęboko średniowiecznej metryce. W efekcie przy każdej inwestycji - konieczność meldowania się u konserwatora i uzyskiwania zgody, najczęściej warunkowanej widzimiesie urzędu. Czy to malowanie elewacji budynku, czy to wykopanie dziury w ziemi, masz człeku zameldować się z kompletem dokumentów i akceptację konserwatorską dostać,  bo inaczej nie dostaniesz zgody na budowę w starostwie. Nie czepiam się, są tam fachowcy ale znam wiele przypadków wieloletnich wojen obywatelsko-urzędniczych, np.o odbudowanie szopy zachowanej w formie jednej ściany a stanowiącej niegdyś element zabudowy ogrodu przy willi. Nie u nas, fakt, ale precedens jest.  

O gminną ewidencję zabytków wójtowi chodzi. On by wykreślił ponad połowę budynków a najchętniej wszystkie.  Fakt, ja też sporo bym wykreśliła wychodząc z założenia, że lepiej ochroną "perełki" objąć i w nie środki ładować, niż chronić całe wsie, licząc na to, że właściciele domów spełnią konserwatorskie wymagania. Żeby było ciekawiej - większość właścicieli domów nie wie, że mieszka w zabytku, bo nie ma obowiązku informowania o tym właściciela. ( Dotyczy to zabytków w ewidencji wojewódzkiej, ob. gminnej, nie rejestrowych). On by wykreślił. Owszem może to zrobić, ale  w porozumieniu z konserwatorem i prawodawca nie stworzył procedur warunkujących wykreślenie. Na dodatek wpis do ewidencji nie wymaga decyzji administracyjnej, więc ciężko się od niego odwołać. (choć już precedensy są).

Jestem za ochroną zabytków, jestem za tym, by jak najwięcej minionego piękna zachować.Ale na terenie zaniedbanych w tej kwestii do końca lat 80-tych XX wieku, gdzie większość obiektów znajduje się w stanie raczej tragicznym, tak w aspekcie technicznym jak i  estetycznym, równolegle z ochroną należałoby stworzyć mechanizm generujący środki na remonty i odbudowy. Tymczasem właściciel budynku wpisanego do ewidencji nie ma prawa ubiegać się o żadne dofinansowania przysługujące właścicielom zabytków rejestrowych, a zakres obowiązków ma zbliżony (choć mniej restrykcyjny, bo do zewnętrza ograniczony).

Dobra, dosyć. Nafaszerowana przepisami jechałam do pracy i złapałam się na tym, że chyba mam dosyć pracy na polu szeroko pojętej kultury. Świadczyły o tym moje myśli podróżne. W trakcie drogi do pracy otwarłam trzy firmy działające w sferze gastronomicznej, wydawniczej i leśnictwa.   

Idę robić wystawę.

z okazji zbliżających się świąt.......

 Niedługo święta !!!!!!!!

Wrzucam dwie kartki pocztowe z lat 40-tych XX w. - druk firmy Stanisława Doleckiego, Poznań.

W styczniu 1948 roku w tzw. procesie spekulantów Dolewskiego w Łodzi, sąd wojskowy skazał na karę śmierci dwóch ludzi, w tym  głównego oskarżonego – Stanisława Dolewskiego - właściciela  spółki komandytowej "Składy Papieru i Tektury" Stanisław Dolewski z siedzibą w Poznaniu.  Dwa lata wcześniej  nad przedsiębiorstwem i jego oddziałami ustanowiono przymusowy zarząd państwowy. A wszystko to działo się w imię walki ze spekulacją i sabotażem. Oskarżony Dolewski w chwili aresztowania miał majątek "rzędu 50 milionów złotych i pięć samochodów". Kiedy go zamknięto w więzieniu "cena papieru na rynku spadła o 30 %."  Główny świadek w procesie uciekł za granicę. „A szkoda, bo mógłby opowiedzieć wiele pikantnych szczegółów na temat pewnych milionów otrzymanych od Doleckiego na cele propagandy PSL”. Oskarżony nie przyznawał się do winy, twierdził, że to nie on podbijał ceny zeszytów o 300 %. „Fałszerstwa, wyzysk, łapówki, demoralizacja aparatu państwowego – oto metody rekinów spekulacji”.

Zaciekawiona wlazłam w historię  PSL-u. Się zdziwiłam !!!!!!! W tamtym czasie ludowcy Mikołajczaka walczyli z nowym systemem: o wolność i demokrację, odrzucenie dyktatury proletariatu i kierowniczej roli partii robotniczej. Mieli poparcie społeczne i poparcie Kościoła lecz przegrali w wyborach w 1947 r.- z powodu fałszerstw. Zaczęły się represje, więc dziwić się trudno temu procesowi. Oto jak się wykańcza przeciwników politycznych.

Proces Buhlera, proces przemysłowców, mieszają się z procesami zbrodniarzy wojennych.  Proces biskupa Czesława  Kaczmarka - oskarżonego o działanie w antypaństwowym i antyludowym ośrodku agentów w Watykanie, skazanego na podstawie zeznań świadków na 12 lat więzienia - polecam: http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/7751  

Filmoteka Narodowa uruchomiła serwis Repozytorium Cyfrowe z fragmentami filmów powojennych, filmami przedwojenny i, między innymi, Polskie Kroniki Filmowe z lat 1945 -1950. Warto tam zajrzeć.www.repozytorium.fn.org.pl

Szykujemy wystawkę "Najpiękniejsze święta", więc przeglądam wypożyczone pocztówki usiłując je jakoś posegregować.  Tak się dziwnie składa, że stemple pocztowe są w miarę czytelne lecz z reguły datę roczną mają zamazaną. Stąd problemy z datowaniem. 

Więc grzebię w necie. Internet to skarb jest. Najchętniej bym stąd nie wychodziła.

droga do pracy

Sobotni poranek, kończą się gościnne występy dzieci - oni w teren i do swojego domu, ja - do pracy. Piłam sobie herbatę oglądając zachmurzony, szary świat, dumałam o tym co dzisiaj w robocie robić będę. Przeliczywszy wszystko pomyślałam, że nie zdążę z zamierzeniami i myśleć poczęłam jak to ludzie robią, że mają czas na wszystko. Czy u mnie nawala organizacja pracy ? Może i tak, tłumaczę sobie, że to przez ogromną ilość dupereli, które zrobić muszę, każda zajmuje chwilę ale łącznie przeradza się to w godziny. Godziny pracy nieefektownej, obowiązkowej, której potem nijak w sprawozdaniach wykazać, bo zupełnie nic nie wnoszą. Choćby te cholerne zapytania ofertowe na zakup dwóch żarówek na przykład albo paczki gwoździ.

Po czym wyjechałam w raczej podłym nastroju. Wyjechawszy ledwie z Jeleniej  trafiłam na inny świat. Słońce, zero cienia. Często tak jest, że w Jeleniej ciemno od chmur i smogu, za chwilkę, już w Wojcieszycach nawet, a na pewno w Piechowicach - słońce rozlewa się po dolinie ciągnącej się po lewej stronie szosy aż do gór na horyzoncie. Pomyślałam, że zapuściłam się trochę, zdjęć z drogi już nie robię.  Gdy dzieci wyfrunęły zagłębiłam się w strachliwej starości i zapragnęłam sobie bezpieczeństwo socjalne na stare lata zabezpieczać. W domu siedzieć, kości w ciepłym kącie przy kominku wygrzewać, żyć w obawie, że stracę pracę przedwcześnie i co ja wtedy zrobię - bezrobotna staruszka ... Matkojedyna !!!!!! Skąd się to w człowieku bierze, skoro zdrowa jestem i nadal młoda, a świat taki piękny wokół i pełen wyzwań ? Że już się wyciszać powinnam ? Że już za nic nowego brać się nie mogę ? O nie, to nie ja. W końcu stycznia polecę na tydzień do Malagi, zrobiwszy sobie bazę wypadową pojeżdżę trochę po południu i może do Afryki skoczyć dane  mi  będzie. I taki mam plan na "po świętach". No i może książkę do hiszpańskiego, porzuconą przed laty na półce, do łask przywrócić mi się uda.

Wjechałam do Szklarskiej Dolnej, a tu inny świat. Jego przedsmak już miałam mijając zjeżdżające z góry  samochody śniegiem zasypane. Nawet szosa lekko biała była i śnieg  na drzewach. Pierwszy śnieg. W pracy zastałam panią Teresę odśnieżającą parking - rozgrzaną do czerwoności i roześmianą - 45 minut walczyła z łopatą to i poziom endorfin wzrósł jej niebotycznie.

Oprócz niej czekał na mnie młody absolwent malarstwa we wrocławskiej ASP - Emil Goś, który kilka lat z rzędu na plenery do nas przyjeżdżał, pracę magisterską "o nas" napisał i  zaraz po studiach próbował się w Szklarskiej osiedlić, zasilić szeregi kolonijnych artystów.  Miasto jednak za drogie jest na kieszenie świeżych absolwentów, więc odłożył - jak mówi - moment osiadania w Szklarskiej, a teraz po świecie szaleje, kasę na przyszłość zarabiając jako pracownik firmy konserwatorskiej. W międzyczasie namalował  cykl obrazów "Planeta Wrocław" https://www.facebook.com/events/192119634157934/   Maluje też murale - głównie w Gdańsku, pracując w ramach cyklicznego projektu "Gdańska szkoła muralu".  http://gdanskaszkolamuralu.blogspot.com/2012_03_01_archive.html  Jak zarobi i lat 30 skończy - osiedli się w Szklarskiej. Zobaczymy. Póki co z pierwszego śniegu ulepił przed muzeum bałwana i do miasta powędrował.

Pożegnawszy Emila do roboty usiadłam ale niesporo mi idzie. Kilka dni temu przyjechała szefowa z nastawieniem "wszystko co robicie - źle robicie". Natura szefa. Nie oczekujemy pochwał, robimy swoje, doceniają nas ludzie i tutejsze władze ale jakieś ciepłe słowo od naczalstwa choć raz w życiu przydałoby się. Nie ma, nie ma, nie ma. ......
Przemek wpadł na chwilkę po aparat i jedzie na Orle "manewry" męskie odczyniać.A ja ? Do roboty się kobieto bierz !

Konferencja "Architektura ludowa Karkonoszy" - projekt unijny "Odremontowana zabytkowa willa Hendricha w Szklarskiej Porębie....

O samej konferencji pisać nie będę, poszłam w nadziei dowiedzieć się czegoś co do moich robót zleconych by się zdało, tymczasem ..bleblanie takie, nic czego bym nie wiedziała.  I nie jest to moje jeno zdanie. Nie, żebym wiedzę bógwiejaką miała, pracując na codzień w terenie pojęcie jakieś mam, chciałam to usystematyzować. Ale organizatorom konferencji nie dokładnie chyba o to chodziło. Lepiej mi będzie z "Małą" Kasią pogawędzić przy kawie, więcej się dowiem.  Za to zabrałam ulotki właściciela Zagrody Kołodzieja w Zgorzelcu - domu przysłupowego przeniesionego w Wigancic Żytawskich i tu jedną fotkę wrzucam, do linku odsyłając, choć temat już bardzo znany się wydaje i na pewno nie na kieszeń polską:
 http://www.zagrodakolodzieja.pl/pl/strony/1014.translokacja.html. 

Za to wrzucę coś co może przyszłych budowniczych domów na naszych terenach zainteresować, a i użytkowników starych domów zapytać bym chciała - co sądzą.

Oto efekt konkursu na opracowanie modelowego domu jednorodzinnego o cechach architektury regionalnej Krainy Domów Przysłupowych. Nagrody Pierwszej nie przyznano, za to kilka nagród drugich i wyróżnienia. Wszystko nagrodzone zobaczyć można tutaj: http://wroclaw.sarp.org.pl/index.php?id=103&tx_ttnews[tt_news]=575&tx_ttnews[backPid]=6&cHash=ed4e78b49c

Oto dwie z prac nagrodzonych w kategorii "architekci" . Po lewej - pracownia Architektoniczna Kreska z Łodzi, po prawej - Czeszejko/Antosik z Warszawy. Przyznam,ze dosyć mi się podobają, choć zbyt nowatorskie jak na moje gusta.

Wśród projektów nienagrodzonych były też bardziej wierne pierwowzorom jak dom Wiejskiej Pracowni Projektowej TUTAJ z Wiżajn, czy dom znanych mi osobiście architektów: Wojciech i Jerzy Kurowscy / M. Stachowicz albo prezentowany po lewej dom  Fritza Roebnera. Taki mieć bym chciała.
Ale były też takie, przed którymi broni się moje jestestwo jak ten po prawej - pierwsza nagroda w kategorii "studenci". Nie wyobrażam sobie takiego  domu dzisiaj np. w Czernicy. Choć szczerze mówiąc wolałabym chyba taki niż to co budują współcześnie na jeżowskich polach - pełne facjatek, lukarn, balkoników, tarasików, ba - kolumn nawet - malownicze  chałupki rodem z kraju Gargamela albo żywcem "przenoszone" do Szklarskiej drewniane domy  z Podhala, jak pięść do oka do naszego pejzażu pasujące.

Oh.. Karol...

Zabawa w archiwach trwa. I czytam książkę "Carl Hauptmann w polskiej nauce i krytyce literackiej" zredagowaną przez mojego ulubionego profesora Kuczyńskiego więc dziś  na tapecie Carl. Tak sobie patrzę na tego faceta - w różnych odsłonach - i zastanawiam się co miał takiego w sobie, że lgnęły do niego kobiety ? Intelekt to najlepszy afrodyzjak, fakt, ale... Niewielki, drobny, lekko przygarbiony, z za dużą głową, twarzą o ostrych rysach, z wydatnym nosem, kozią bródką pod zaciśniętymi acz wydatnymi ustami i parą brodawek na fałdzie policzka. Hmmm.. przesadnie przystojny nie był. Ale malowniczy i owszem - we wzorzystej kamizelce pod szerokim płaszczem, z szyją owiniętą długim szalem, oficerki, śmieszny kaszkiet na głowie albo rozwiana czupryna. Czy był uwodzicielski, szarmancki dla kobiet ? Czy może nieporadny wobec świata, zagubiony i potrzebujący kobiecego ramienia ? Genialność, błyskotliwość, umysł, którego bynajmniej nie ukształtowały tylko wychowanie i nabyte doświadczenie - to wszystko zdradzało w Carlu istotę wyższą. Jednocześnie zaś z łatwością radził sobie ze wszystkimi przedmiotami w szkole. (....) Swoim towarzyskim rezolutnym usposobieniem i licznymi talentami podbił nawet Dachördenshof. Carl zawsze mnie w tym przewyższał. Tak pisał o nim Gerhart w swoich wspomnieniach.
Zodiakalny byk więc raczej o siebie i rodzinę dbać potrafił, sybaryta chłonący świat wszystkimi zmysłami - bo choć stały i wierny, skok w bok to też dowód umiejętności smakowania życia. Towarzyski, żywiołowy, ambitny. Startował jako geniusz z nadzieją na świetlaną przyszłość, nadzieja rodziny, wzór dla młodszego brata.  Bo późniejszy noblista najpierw  niezbyt lotnym uczniem był, potem rzeźbiarzem planował zostać, na koniec pod wpływem brata - pisać zaczął. Carl jakimś, babskim niemal, instynktem wiedziony widział w nim świetnego pisarza, od początku mu pomagał, przecierał szlaki, najpierw prowadził za rączkę we wrocławskim gimnazjum, potem na uczelni w Jenie, gdzie - notabene - studia mu załatwił. Powszechnie lubiany wykorzystywał swoje towarzyskie układy, by pomóc adeptowi sztuki pisarskiej. Zachęcał, wspierał, skrzydła przypinał.  Miał masę znajomych w odpowiednich kręgach i wykorzystał je.  Największą przyjemność sprawiało Carlowi nie branie, lecz dawanie. Już wtedy zależało mu chyba na pozyskaniu w ten sposób sympatii innych ludzi. Wszyscy, z którymi rozmawiał, ulegali urokowi jego słów. Pisze we wspomnieniach w miarę obiektywnie jego brat, zgodnie systemem wartości "coś za coś", nie przypuszczając, że niektórzy w naturze mają "coś .. ot tak..".
Marzenia o sławie rozpłynęły się jak sen jakiś złoty, pozostało grzać się w blasku sławy brata. Nie było to miłe ciepło, tym bardziej, że sam też zaczął pisać a jego pisanie określane było jako epigoński naturalizm i naśladownictwo twórczości brata.  W późniejszych wspomnieniach, w "księdze namiętności" Gerhart przedstawia go jako człowieka zazdrosnego o jego sławę i w tej zazdrości upatruje powodu sprzeczek, rodzinnych  animozji, wrogości nawet,  swojej winy  w ogóle nie widząc.
A Carl ? Doktor nauk filozoficznych i pisarz. Może nie umiał zdecydować: nauka czy pisanie. Może był nadto wrażliwy by uwypuklić prostą czerń i biel konfliktu, zgodnie z własną  naturą rozmywając go w szarościach i niuansach. A może po prostu w tej jednej kwestii geniuszem nie był. Choć pisał, pisał, pisał. Codziennie, od trzeciej nad ranem do południa i po południu ponownie. Ze zdumieniem doczytałam ile tego było: powieści, dramatów, wierszy, praca i kawa, kawa i praca. Nic z tego, nawet Niemcy niewiele o nim wiedzą. Tymczasem w Szklarskiej grał  pierwsze skrzypce. Wokół niego toczyło się życie towarzyskie, choć część znacznych gości przyjeżdżała poznać Gerharta, szybko skupiali się na Carlu, jego twórczej osobowości, pomysłach i ideach. O domu w Szklarskiej Porębie pisze jego przyjaciel - dr Wilhelm Bölsche: Chyba każdy zna czarowną baśń Musäusa o tym jak karkonoski Duch Gór podczas zimowej zamieci wyczarowuje z lodowato-zimnej, granitowej skały przytulny wiejski dom dla zagubionych, wylęknionych wędrowców. Oto nagle otworzyły się przed nimi przytulne wnętrza pełne muzyki i brzęku szkła. Carl Hauptmann sam urzeczywistnił nieco z tej magicznej wizji, zamieszkując w tym ‘powiecie Ducha Gór’ [...]” Charyzmatyczna osobowość przyciąga ale i najczęściej sama się spala.
Na obu zdjęciach po prawej - spacery: letni i zimowy, z nową żoną - Marią. Zapewne po parku  przy domu w Szklarskiej Porębie, parku, który wówczas jeszcze  pusty dość mocno, do dziś  rozrosnąć się zdążył. Co też Carlowi zawdzięcza, bo zwoził tu rośliny ze świata.  Po lewej  jeszcze nieco wcześniejsze zdjęcie rodzinne z 1903 r. Obok Carla siedzi jego - też nie najpiękniejsza siostra - Lotte, naprzeciw - Martha z domu Thienemann, pierwsza żona Carla, owa Muszeczka, tak później okrutnie porzucona na rzecz tej na zdjęciu  spacerowym.  O barierkę oparty stoi jeden z synów Gerharta z pierwszego małżeństwa  - Eckart. Notabene siedzą w cieniu starej lipy, na balkonie pokoju, który niedługo "obejmę", gdyż szefowa decyzję podjęła o likwidacji naszego pokoju gościnnego. Tam więc przeniosę swoją pracownię. Dla mnie - bomba, będę miała światło słoneczne od południa, piękny widok na pasmo Karkonoszy i ducha Carla przy sobie, bo to jego pokój pracy był.
Obok - bardzo zniszczone, wzruszające zdjęcie Carla z córką - Mononą - wymarzonym dzieckiem, które dała mu dopiero druga żona. W sumie nie wiem, czy wypada pokazywać prywatne zdjęcia wielkich ludzi, ujawniając ich  osobiste jestestwo, ale w końcu człowiek bywa nie tylko wielki, również słaby, dzięki temu człowiekiem jest. Monona... Carl był zwolennikiem monizmu. Kończę bez puenty bo to jeszcze nie koniec,  za czytanie się biorę. Im więcej o nim czytam tym bardziej interesujący się staje.

listopad

Dzisiaj jest pierwszy prawdziwy listopadowy dzień. Czerwiec nie był tak ładny jak listopad. Wczoraj, słysząc w pogodynce, że śnieg spadnie, zmieniłam kolorystykę domu na zimową. Zielono -niebieską zastąpiłam granatowo-brązowo-czerwoną z odrobiną lnu w naturalnym kolorze lnu. I dywan położyłam, optycznie cieplej się zrobiło. I jakby na zawołanie nastąpił prawdziwy listopad. ..na krawędzi dni wisi szara mgła... śniegu już mi się chce, bo wróciwszy ze spaceru psa nie mogłam z błota doczyścić. A włosy od mglistej mżawki w drobne loczki mi się skręciły. Teraz siedzę i piszę, za chwilkę za jakąś pisaną robotę się wezmę bo taka aura służy wenie. 

Chwilę z dziećmi gawędziłam. Młoda dziś w pracy ale stres ma bo w poniedziałek kolokwium z psychologii. Zastanawiam się czy ona odróżnia studia od szkoły, bo cały czas mam wrażenie, że traktuje je jako zło konieczne. Dla mnie studia to trochę pasja chyba była, dla niej  - nie wiem. Nie dostała się na to co chciała, jest na AWF, co trochę ukierunkuje jej nadaktywność ruchową: z imprez na sport się przerzuci.  Tak myślałam i rzeczywiście pływa, w siatkę i kosza gra, ale imprez i pracy w weekendy nie odpuściła. Twierdzi, że czasu jej wystarcza. Zobaczymy jak się to rozwinie. Do 26 roku życia stać ją na  zmiany decyzji, rentę po ojcu do końca studiów ma, no i od ponad pół roku sama się finansuje.

Za to starszy trasę długą zaliczył: Warszawa = konferencja na stadionie Legii nt. ergonomii w sporcie, Łódź - jakaś robótka w okolicy miasta, Toruń - odwiedziny rodziny, po czym Kraków - kolejna konferencja na temat treningów. Planują z dziewczyną wyjazd  w cieplejsze rewiry na cały styczeń i luty. Najpierw wakacje koło Gibraltaru, potem zgrupowanie w Calpe, gdzie oboje pracować i trenować będą. Za naukę hiszpańskiego się wzięli. Czwarty rok z rzędu dziecię mi do ciepłych krajów na zimę wylata... a niechby się tam zaczepił jakoś, to może i ja mogłabym tam na czas tutejszej zimy latać. Bo nie przepadam za zimą. Chociaż... jak wszystko śniegiem zasypane - jest ok., gorzej gdy wszędzie szara breja  ścięta mrozem.

Przyznam, że dumna jestem z dzieci swoich. Za ich zaradność i umiejętność znalezienia pozytywów w każdym, nawet niezbyt pomyślnym, zdarzeniu. Martwię się czasem, mam to w genach, ale coraz bardziej jestem przekonana, że tak czy inaczej w życiu sobie poradzą. Dobrze się wpasowali w ten nowy, mnie jeszcze trochę obcy, styl życia. Najważniejsze, że umieją pracować i, że żadna praca ich nie hańbi ( co z reguły pustym frazesem bywa), przyjemność dać może i najważniejsze - coś czego ja nie umiem zastosować: praca jest tylko częścią życia, służy do realizacji innych jego aspektów. No to i ja idę popracować, tym razem po to by zarobić na kontynuację remontu piętra, które przemyślne zaczęłam przebudowywać.

wystawa Beaty Makutynowicz

Zapraszam w jej imieniu do Złotoryji. Beata jest członkiem "Nowego Młyna" a dzisiaj spotkałam ją w Muzeum Zabawek w Karpaczu i się zdziwiłam, że tam pracuje. "Nigdy w życiu nie sądziłam, że tak piękną pracę będę miała" - oznajmiła rozpromieniona. Przygotowują teraz wystawę domków dla lalek z prywatnej kolekcji. Też bym się pobawiła lalkami:))))

Muzeum powstało z kolekcji Henryka Tomaszewskiego. Bo nie wiem, czy wiecie ale mistrz pantomimy takie miał hobby i testamentem zapisał zbiór miastu Karpacz, gdzie miał letni domek. Muzeum w pięknie wyremontowanym budynku dworca się mieści, lecz wnętrze pomyślane jest ciut bezsensownie - z wielkimi schodami pośrodku najpiękniejszej hali, znacznie zmniejszającymi powierzchnię wystawienniczą. Ponadto przydałaby się jakaś nowoczesna forma ekspozycji i nowy osprzęt,bo stare  gabloty z ubiegłego wieku tworzą dysonans w czystym żelbetowym wnętrzu. Niemniej zabawki się bronią. Popularność ekspozycji jest na tyle duża, że muzeum w 60 % utrzymuje się samo. Zanim powstało, wystawa zabawek prezentowana była u nas. Wtedy drugi raz w życiu widziałam kilometrowe kolejki do muzeum. Pierwszy raz było to na wystawie fotografii Tomasza Tomaszewskiego, męża Niezabitowskiej- pewnie dlatego, że na świeżej fali  wolności.

efekty grzebania w archiwaliach

Efekty grzebania w archiwaliach są dwojakie. Inspiracyjne  - cudne. Wśród zeszytowych kartek zapisanych nieczytelnym, choć dobrze znającym kaligrafię pismem - blaknące zdjęcia z tamtych czasów. Wygrzebałam mały komplecik fotek naklejonych na brązowy karton, podpisanych Georg Tappert, Worpswede. A na fotkach młode kobiety i dzieci w ogrodowym entourage, romantycznie odziane, malowniczo upozowane na wzór greckich grup rzeźbiarskich.... Ta piękna, apetyczna blondyna na zdjęciach po lewej i prawej to Martha Vogeler - muza swojego męża i bohaterka wielu jego obrazów. Druga to Maria Rohne - druga żona Carla Hauptmanna.

Maria Rohne

Te wszystkie zdjęcia powstały w 1906 roku,  jeszcze przed ślubem Carla i Marii  w 1908 r.
Kim była Maria Rohne ? Też była artystką - malarką, ale właściwie nieznaną, bo wychodząc za mąż wszystko co dotąd było dla niej ważne poświęciła mężowi. Jak sama pisze:
Bycie towarzyszką życia wielkiego artysty i człowieka  jest niezrozumiale wielkim prezentem. Czy nie powinnam jednak powiedzieć, że początkowo  kosztowało mnie to wielką ofiarę, gdyż musiałam porzucić malarstwo ? Zyskałam za to coś nieskończenie większego. To czego potrzebował Hauptmann, to była właśnie gotowość o każdej godzinie i czasie.
Hmmm.... jakież to tradycyjnie kobiece... i jak to się ma do mocnego już wówczas ruchu feministycznego, istotnego w ideologiach artystycznych kolonii ? Carl, taki światły i  otwarty  na nowe, nie znosił żony swojego przyjaciela - Pauli Modersohn - Becker za jej wyzwolone poglądy na temat kobiet, na dodatek wcielane w życie. Jego młoda żona, która znała Paulę, zrezygnowała ze  wszystkiego. Za jaką cenę ? Nie wiem, czy przypadkiem  nie żałowała  tego kroku. Tym bardziej, że okazało się, iż  w Szklarskiej Porębie - gdzie zamieszkali, jej ukochany, choć pomyślnie rozwiedziony, z większością problemów nadal dzielił się z Marthą - swoją dawną żoną, czule nazywaną Muckile (muszeczka). Po śmierci Carla Maria Rohne zabrała najcenniejsze rzeczy, zaś dom zostawiła gminie Szklarska Poręba i wyjechała. Jakby chciała zapomnieć o tym kawałku swojego życia.
Muckile czyli Martha Hauptmann też zresztą sporo z tym mało przystojnym acz uroczym, kochliwym facetem przeżyła. Znosiła codzienne wizyty jego "towarzyszki pieśni" - Anny Teichmüller, dla której Carl pisał wiersze i w której muzyce szukał inspiracji. Zaprzyjaźniły się nawet. Anna - utalentowana berlińska kompozytorka - też dla Carla zrezygnowała ze wszystkiego  i przeniosła się za nim do Szklarskiej Poręby, gdzie kilka lat po jego śmierci zmarła w biednym pokoju ochronki.

Maria Rohne

Wcześniej, zaledwie kilka lat po ślubie, Martha przeżyła płomienne uczucie męża do pięknej studentki, którą poznał w Zurichu - Józefy Kodis - Krzyżanowskiej, dla której gotów był porzucić rodzinę. Józefa na szczęście zachowała zdrowy rozsądek, w końcu przed chwilą wyszła za mąż za całkiem przystojnego  doktora medycyny Teodora Kodisa. 
I tak się plotą historie... Teodor Kodis poślubiwszy swoją piękną żonę w1889 r., w tymże roku planował zamach na cesarza Wilhelma II - wraz z Aleksandrem Dębskim i małżeństwem Mendelsonów ( ponoć o tych planach wiedział Gabriel Narutowicz, który akurat w tym czasie był w Szwajcarii). Zamach się nie udał, Dębski został ranny, aresztowano grupę studentów - obcokrajowców. Pewnie dlatego Kodis wraz z żoną wyjechał wówczas do USA, a wróciwszy do Europy zamieszkał w Mińsku, gdzie z kolei przyłączył się do rosyjskich masonów.

Wracając do żon Carla.. Ciekawe jak czuła się Maria Rohne, gdy wiedziała, że ukochany zawsze między 17 a 19 - tą może pójść do byłej żony i w jej czuły mankiet się wypłakać. 
Bo Martha po rozwodzie nie wyjechała ze Szklarskiej Poręby. Niedaleko domu Carla wybudowała willę "Polny Krzew",  korzystała z jego porad przy zakładaniu ogrodu i codziennie czekała na jego odwiedziny.  Dla Carla wszak uruchomiła salonik artystyczny, który szybko stał się jednym z najważniejszych miejsc spotkań intelektualnej elity miasta. Dopiero po jego śmierci w 1921 roku, skończyło się jej życie - jak napisała w pamiętnikach:
Miałam słońce, które zaszło, a resztki jego promieni muszą mi do końca życia wystarczyć.

Martha Vogeler i Maria Rohne, Worpswede

 Notabene Martha chyba całe życie finansowała życie Carla i swoje, bo bohater damskich serc nie zarabiał zbyt wiele. Na starcie dobrze się ożenił, podobnie jak jego bracia - Georg i powszechnie znany Gerhart. Trzej bracia poślubili trzy córki Thienemana - drezdeńskiego bankiera i handlarza win, po czym, przynajmniej obaj pisarze, w różny sposób się z nimi rozstali. Polecam "Księgę namiętności" Gerharta Hauptmanna - zbeletryzowany pamiętnik z okresu perypetii rozwodowo - małżeńskich pisarza.
Jak dobrze pójdzie w przyszłym roku uda nam się wydać pamiętniki Marthy Hauptmann po polsku - bo niemieckie wydanie przygotowane przez prof. Krzysztofa Kuczyńskiego już jest na rynku. Boję się trochę męskiego tłumaczenia tego tekstu... żaden mężczyzna, nawet tak biegły jak profesor Kuczyński, nie zrozumie meandrów kobiecego serca.
I pora na drugi aspekt grzebania w archiwaliach. Przyziemny i zdrowotny. Jestem uczulona na archiwalny kurz i po godzinie pracy czuję w sobie coś na kształt grypy, a po kilka godzinach - idę do łóżka z aspiryną i pierzyną.Ale co tam, idę grzebać dalej.

Na marginesie: "Chłopów" Reymonta przetłumaczył na niemiecki Jan Paweł Kaczkowski - Polak mieszkający w Hamburgu. Powieść ukazała się w 1912 r.  w Jenie, w wydawnictwie E. Diederichsa. Carl Hauptmann - któremu notorycznie przypisuje się jej tłumaczenie - dokonał korekty literackiej tłumaczenia. Piszę o tym, bo kolejny autor Carlowi przypisuje tłumaczenie powieści.  
I na drugim marginesie - pojawił się nowy tekst o kolonii artystów w Szklarskiej Porębie: Elżbieta Wiśniewska "magia Karkonoszy w sztuce", (w:) Aspekty filozoficzno-prozatorskie, nr (41-43) / 44-47). Inowrocław, 2013. Polecam ,  choć w tekście jest kilka błędów merytorycznych, dobrze oddaje atmosferę okolicy.

Pytanie retoryczne. A może nie ?

Dlaczego tak trudno jest wyłączyć myślenie i w kontemplacji się pogrążyć ?  Albo zapatrzyć się w przymglony księżyc i tylko chłonąć świat wszystkimi zmysłami. Spojrzałam na oświetlone światłem latarni gałązki jałowca, przemknęło mi przez głowę "jakie piękne" i, miast podziwiać, mózg poszedł w skojarzenia, które skończyły się puentą "czy nie powinnam sobie zbadać poziomu cholesterolu". No tragedia. Panowanie nad swoim własnym umysłem - to jest dopiero siła.

W najbliższy piątek wernisaż mamy. Zapraszamy.

potęga

W googlach jest pełno zdjęć klasztoru w Lubiążu. Zdjęcia z lotu ptaka, panoramiczne, sferyczne, zdjęcia całych wnętrz i detali, w końcu makiety prezentujące świetlaną przyszłość klasztoru.  http://www.fundacjalubiaz.org.pl Największy w kraju zespół klasztorny, urzekający (co rzadko się zdarza) monumentalizmem i wstrząsający bogactwem wystroju. Wybrałam fotkę romantyczną - widok klasztoru, pałacu opackiego i kościoła, reszta budynków jest z drugiej strony. Nie wiem jaki jest stan zaawansowania prac remontowo-konserwatorskich, ze zdjęć wynika, że zrobiono już bardzo wiele. Ja byłam tam ostatnio w 1996 r., kiedy robiłam inwentaryzację zespołu klasztornego w całości i inwentaryzację każdego z budynków z osobna- tzw. karty białe.  Jak dotąd największa moja robota, z której jestem dumna, za którą zarobiłam całkiem sporą kasę - przynajmniej teoretycznie, bo potem większość zeżarł mi podatek - płatność zrealizowali na samym początku roku kalendarzowego, kiedy jeszcze nie miałam kosztów żadnych. Wtedy prowadziłam firmę. Mimo, że wtedy się wściekłam i rozżaliłam,  to warto było. Z powodu nastrojów, z powodu kilometrów wnętrz i korytarzy, z powodu nieprawdopodobnie pięknej więźby dachowej - o ile przytłaczająca wielkość i ilość rytmicznie powtarzających się belek może być piękna. Dla mnie była. Spędziliśmy tam ze dwa miesiące, a potem niemal cały rok w papierach, bibliotekach, książkach. Najwięcej problemów sprawiła mi selekcja materiałów, każdy wielki pisał o klasztorze.  W końcu skupiłam się na książce archiwisty Konstantego Jażdżewskiego  "losy i kultura umysłowa śląskiego opactwa cystersów 1163 - 1642' oraz na publikacjach badań Ewy Łużynieckiej z politechniki wrocławskiej, no i oczywiście przeczytałam chyba wszystko naszych wrocławskich sław historii sztuki. 

Przez całe studia nie nauczyłam się tyle co w trakcie tej  konkretnej roboty, zrozumiałam mechanizm historii - jeśli można tak rzec górnolotnie. W czasie naszych pobytów w klasztorze większość budynków była w stanie ciężkiej ruiny. Działała knajpa w ciągu budynków przybramnych, można było zwiedzać odrestaurowaną salę książęcą, której przedawkowanie wystroju było szokiem po puryzmie białych ścian pozostałych wnętrz. W refektarzu krakowscy konserwatorzy godzinami leżeli na rusztowaniach, dłubiąc przy freskach Bentuma, przeżyliśmy pierwszy bodajże, dwudniowy zlot technofanów. A głównie włóczyliśmy się po celach, korytarzach, piętrach i piwnicach klasztoru, kościoła oraz ostrożnie przemieszczaliśmy się po odkrytych konstrukcjach sklepiennych innych budynków. Zupełnie inne życie. Czemu mnie na Lubiąż naszło ? Skanowałam sobie stare fotki, wśród nich - gdy siedzę na strychu klasztoru. Miałam w planie napisać o cystersach i ich państwie w państwie, ale już mi się nie chce. Dobranoc.

Po cholerę ja piszę??

atawizmy

Co rusz widzę w sobie atawistyczne odruchy, z których ostatnio najsilniejszym jest instynkt gromadzenia.... drewna. Mam już 13 kubików liściastych różności - od jesionu do buka, ale czuję, że jeszcze bym chciała. Mało tego, chodzę koło tego drewna jak wokół niemowlęcia jakiegoś - nawet żal mi go palić. Bo tak ładnie sobie go poukładałam. Wiatkę mu zbudowałam - żeby nie mokło a przewiew miało, kilka razy go przekładałam i dzisiaj też - pod pretekstem grabienia szpilek jodłowych wyległam na ogródek i miast się na szpilkach skupiać - drewno przekładałam. Zapach ma wspaniały, taki prawdziwy, naturalny, świeży...

Schronisko na Rozdrożu Izerskim - smutny stan upadłości

opuszczone schronisko,2008 r. fot. z google

Dawniej było to bardzo romantyczne miejsce. Rozległa polana otoczona aksamitem zielonego lasu, pod granatowym niebem pełnym gwiazd. Tak przynajmniej namalował to C.E.Morgenstern - malarz, który podjął pracę w przedwojennej wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych pod warunkiem, że będzie mógł ze studentami na plenery w nasze góry przyjeżdżać. Mamy taki obrazek w zbiorach.

zima 2009

W 2008 roku kupił schronisko prywatny inwestor. Początkowo zamierzał budynek zburzyć - remont nie był opłacalny więc zwrócił się do konserwatora o zgodę. Schronisko nie było wprawdzie wpisane do rejestru zabytków, jedynie do ewidencji wojewódzkiej lecz już wówczas funkcjonowały przepisy nie pozwalające na samowolne zburzenie nawet prywatnej  własności. Zgodę konserwatorską warunkowało założenie karty architektury i w ten sposób inwestor trafił na mnie. A było to w 2009 r. Byłam tam też latem tego roku - schronisko jeszcze stało, ale chodzą słuchy, że już zostało rozebrane. Trochę szkoda, bo to kawał historii ale odbudować ruinę byłoby rzeczywiście ciężko.

pocztówka wg Morgensterna - wygląd schroniska do 1911 r.

Nie byłam wcześniej na Rozdrożu, a może byłam a nie pamiętam, w każdym razie spodziewałam się małego, przytulnego domku pod rozgwieżdżonym niebem,  takiego jak na muzealnym obrazku.  Tymczasem to co zobaczyłam przerosło moje najśmielsze oczekiwania. Moloch złożony z kilku budynków zestawionych w mocno rozczłonkowaną całość. Na dodatek stan wstrząsający. Zarwany strop w części wschodniej, pozostałe przegniłe od  wody przeciekającej przez dziurawe, ugięte dachy, rozwalone częściowo ściany działowe, zerwane kasetonowe stropy drewniane i boazerie, odpadające tynki,  brak szklenia okien, schody bez balustrad, zniszczone posadzki. W sumie budynek groził zawaleniem. Jak rasowa matka na strych do fotografowania więźby dachowej wysłałam dziecko - bo lżejsze. Gdzieniegdzie ślady dawnej świetności - wahadłowe, czteroskrzydłowe drzwi, drewniany strop werandy z delikatną intarsją na listwie podstropowej i cała masa połamanych desek.

Lata 20-te XX w.

Pojechałam Drogą Sudecką przez Zakręt Śmierci na pięknie Rozdroże usytuowane między Wysokim Kamieniem a Kamienickim Grzbietem. Padał śnieg.  Ja naprawdę nie umiem zrozumieć jak można  doprowadzić do ruiny coś co jeszcze przed chwilką świetnie funkcjonowało i tętniło życiem. Bo jeszcze w 1982 r. w budynku mieściło się prewentorium dziecięce we władaniu szpitala w Karpaczu a dokładniej  Specjalistycznego Zespołu Gruźlicy i Chorób Płuc Dzieci.

W 82 r. na podstawie ustaleń między wojewodą, sztabem wojskowym i okręgowym zarządem lasów państwowych we Wrocławiu, budynek przekazano w zarząd OZLP z przeznaczeniem na kwatery dla wojska i robotników leśnych zatrudnionych przy usuwaniu skutków degradacji lasów w nadleśnictwach Świeradów i Szklarska. Początkowo bezpośrednio zarządzało nim nadleśnictwo Świeradów, od 1883 r. - Szklarska. Do 1997 r. budynek funkcjonował jako hotel robotniczy, potem, ze względu na stan zachowania -  został opuszczony. Pozostały tylko stajnie końskie - konie były też w 2009 r., w stajni pełnej gnoju.

"Ludwigsbaude" zbudowane zostało w 1888 r. jako stacja tragarzy lektyk i wypożyczalnia koni pod wierzch. W miarę nasilania się ruchu turystycznego budynek nabierał charakteru klasycznego schroniska.  Pierwszy obiekt - parterowy korpus z prostopadłym skrzydłem i stajnią - spłonął w 1911 r. Odbudowano go w podobnym układzie, podwyższony o piętro, jako domek myśliwski Schafgotschów, z dwudziestoma miejscami noclegowymi dla turystów. Około 1920 r. dobudowano aneksy przy ścianach bocznych oraz w fasadzie, wprowadzono boazeryjno - kasetonowy wystrój ścian i stropów. W końcu lat 30-tych prawdopodobnie ulokował się tu obóz RAD - Reichsarbeitdienst, gdzie młodzi chłopcy, poprzez naukę i pracę, mieli kształtować swoje obywatelskie postawy. Niektórzy przebąkują, że mieścił się tu również ośrodek Lebensborn. Lecz informacje te nie są sprawdzone. W każdym razie w końcowym okresie wojny był tu obóz pracy przymusowej, a po wojnie  - w "Leśnej Chacie" - dom kolonijny,  potem prewentorium.

Kolaż zdjęć z 2009 r. Wszystko się wali ale jeszcze gdzieniegdzie piękne stropy, wahadłowe drzwi, fragmenty boazerii. Wszystko mokre, przesycone wilgocią, gdzieniegdzie śnieg pokrywający gruz. Smutne.